ΑνθρωποΓεωγραφίες

–

By William Michael Harnett (August 10, 1848 – October 29, 1892) [Μεγαλώστε – Enlarge-Agrandir]

Α.- Λεξικό Δημογραφικών Όρων (ελληνικά), Credits, Copyright & άδεια

–

Β.- Γλωσσάρι Δημογραφικών Όρων (ελληνικά-γαλλικά-αγγλικά), Credits, Copyright & άδεια

–

Γ.- Λεξικό Γεωγραφικών Όρων (ελληνικά, συμπληρώνεται συνεχώς)

(μεγαλώστε)

• Αδέσμευτοι (Κίνημα των Αδεσμεύτων Χωρών)
Δείτε :Ο Τρίτος Κόσμος και η συγκρότηση του «Κινήματος των Αδεσμεύτων»

• αναγωγισμός (reductionism)
Η προσέγγιση που προσπαθεί να καταλάβει τη φύση των σύνθετων πραγμάτων με την απλουστευτική αναγωγή τους σε μόνη την αλληλεπίδραση των μερών τους, είτε στην αναγωγή τους σε απλούστερα είτε πιο θεμελιώδη πράγματα, μια φιλοσοφική θέση ότι ένα πολυσύνθετο σύστημα δεν είναι παρά το άθροισμα των μερών του, το άθροισμα των μεμονωμένων συστατικών του (1).

• ανεργία (Unemployment — Chômage)

• ανθρωπογεωγραφία (Human Geography — Géographie Humaine)

• αποβιομηχάνιση (ΗΠΑ): α).- Ντητρόιτ, η πόλη φάντασμα & η αποβιομηχάνιση των ΗΠΑ και β).- Πώς το Detroit, η Motor City, μετατράπηκε σε μια πόλη φάντασμα.

• άσυλο (asylum)
Δικαίωμα αίτησης ασύλου έχουν οι μετανάστες που αναζητούν προστασία από μια τρίτη χώρα λόγω πολέμου, καταστροφής ή δίωξης στη χώρα προέλευσής τους. Αν και τα κράτη-μέλη έχουν την αρμοδιότητα για την επεξεργασία των αιτήσεων, η Ε.Ε. έχει θέσει κοινούς κανόνες ως προς την πολιτική ασύλου βάσει της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για τους Πρόσφυγες. Σήμερα, το βασικό ευρωπαϊκό έγγραφο πολιτικής ασύλου είναι ο Κανονισμός Δουβλίνου ΙΙ, σύμφωνα με τον οποίο κάποιος δικαιούται να ζητήσει άσυλο μόνο στη χώρα εισόδου του στην Ε.Ε. και στην περίπτωση που εντοπιστεί σε άλλο μέρος της Ε.Ε. να επανα-προωθείται στη χώρα εισόδου. Μάλιστα, προκειμένου να ελέγχεται η κίνηση των αιτούντων άσυλο, η Ε.Ε. χρησιμοποιεί μια βάση δεδομένων, την “Eurodac”, στην οποία φυλάγονται τα δαχτυλικά αποτυπώματα τους. Η ευρύτερη διαδικασία έχει επικριθεί σημαντικά καθώς επιβαρύνει δυσανάλογα με μεγάλο αριθμό προσφύγων τις χώρες στα σύνορα της Ε.Ε. Σε κάθε περίπτωση και παρά τις προσπάθειες για εναρμόνιση, σήμερα τα κράτη-μέλη διαφέρουν σημαντικά στην αντιμετώπιση των προσφύγων και την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

(μεγαλώστε)

(μεγαλώστε)

• διαρροή εγκεφάλων (brain drain)
Η πολιτική κινήτρων που εφαρμόζουν κάποιες χώρες για να προσελκύσουν άτομα εξαιρετικού επιστημονικού κύρους, παρέχοντας ανάλογες με τα προσόντα τους και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και αμοιβής, που δεν μπορούν να έχουν στην χώρα καταγωγής τους.

Πέρα από την αυτονόητη αφαίμαξη των χωρών καταγωγής, αυτό σημαίνει επιπλέον, ότι η χώρα καταγωγής έχει ήδη επιβαρυνθεί με τις δαπάνες εκπαίδευσής τους, εις όφελος της χώρας προορισμού. Δείτε αυτό, αυτό, αυτό, αυτό, αυτό και αυτό. Ειδικά για την Ελλάδα δείτε εδώ.

• (μετανάστες) διέλευσης (transit)
Οι μετανάστες που περνούν από μία χώρα, με σκοπό να μεταβούν σε μία άλλη, η οποία αποτελεί και τον τελικό προορισμό τους.

• δίκαιο του αίματος ή της καταγωγής (jus sanguinis)
Είναι το πρώτο από τα δύο ευρωπαϊκά μοντέλα ένταξης-ενσωμάτωσης των μεταναστών, το γερμανικό, λεγόμενο και πολυπολιτισμικό. Συναλλάσσεται με/και εντάσσει τους εθνοτικά διαφορετικούς κατά εθνοτικές ή κοινοτικές ομάδες, κατά συλλογικότητες. Αναγνωρίζει συλλογικότητες. Ο νομοθέτης διαπραγματεύεται τα δικαιώματα των διαφορετικών εθνοτικών συλλογικοτήτων, τα δικαιώματα των διαφορετικών. Οι εθνοτικές ομάδες μπορούν να έχουν τα δικά τους σχολεία. Τα τελευταία χρόνια, η Γερμανία υιοθέτησε κάποιες τροποποιήσεις στον κώδικα ιθαγένειάς της, που την πλησίασαν κάπως στο αφομοιωτικό μοντέλο.

• δίκαιο της επικράτειας, του χώματος (jus solis)
Πρόκειται για το δεύτερο από τα δύο ευρωπαϊκά μοντέλα ένταξης ενσωμάτωσης των μεταναστών, το γαλλικό, λεγόμενο και αφομοιωτικό. Συναλλάσσεται με/και ενσωματώνει τους εθνοτικά διαφορετικούς ατομικά. Δεν προβλέπονται συλλογικότητες -κοινότητες σε εθνοπολιτισμική βάση. Το κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη διαφορετικότητά του και αυτό, θεωρητικά, δεν αφορά το κράτος. Όλα τα άτομα παρακολουθούν το γαλλικό ενιαίο σχολείο, (école laïque), το οποίο δεν θρησκεύεται, ενώ, παραμένει μία ημέρα την εβδομάδα χωρίς σχολείο, ώστε να την διαθέσει η οικογένεια του μαθητή, κατά τις αντιλήψεις της, στη θρησκευτική του διαπαιδαγώγηση. Τα τελευταία χρόνια, η Γαλλία υιοθέτησε κάποιες τροποποιήσεις στον κώδικα ιθαγένειάς της, που την πλησίασαν κάπως στο πολυπολιτισμικό μοντέλο.

• Ελληνική πληθυσμιακή γεωγραφία (μεταπολεμικά)

• εμβάσματα (remittances)
Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, το ποσό των εμβασμάτων που αποστέλλεται από μετανάστες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες ανέρχεται στα 240 δισ. δολάρια (χωρίς να υπολογίζονται τα μη καταγεγραμμένα εμβάσματα). Η αξία των εμβασμάτων είναι διπλάσια του συνόλου βοήθειας που λαμβάνουν οι αναπτυσσόμενες χώρες και αποτελεί γι’ αυτές πολύτιμη πηγή συναλλάγματος. Τα έσοδα βελτιώνουν την υγεία του πληθυσμού και αυξάνουν την κατανάλωση, τη δυνατότητα δανειοδότησης, την επένδυση και την επιχειρηματικότητα. Ωστόσο, σημαντικό ποσοστό της αξίας τους χάνεται κατά τη μεταφορά για την πληρωμή των ενδιάμεσων φορέων. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη αναζητούν και αναλαμβάνουν δράσεις για τη μείωση του κόστους μεταφοράς, έτσι ώστε περισσότερα χρήματα να φτάνουν στους φτωχούς.

• εσωτερική μετανάστευση (internal migration)
Αν και συνήθως ο όρος «μετανάστευση» παραπέμπει στη μετανάστευση από χώρες εκτός ΕΕ, δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι η μετανάστευση μεταξύ κρατών-μελών είναι εξίσου σημαντική. Συγκεκριμένα, παρατηρείται ότι στην ΕΕ των 15, μετανάστες προερχόμενοι από τις χώρες των 15 συνιστούν το 1,6% του συνολικού πληθυσμού, από τα 12 νέα μέλη το 0,5% και από τρίτες χώρες το 4,2%. Είναι ενδεικτικό μάλιστα ότι η Βρετανία που έχει λάβει 274.000 αιτήσεις για άδεια εργασίας από Πολωνούς από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ (ο αριθμός τους όμως είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτερος), έχει «εξάγει» 274.000 Βρετανούς στην Ισπανία (αν και το μέγεθος αυξάνεται σε 750.000 όταν συμπεριληφθούν όσοι μοιράζουν το χρόνο τους μεταξύ των δύο χωρών).

• ευρωπαϊκό σύμφωνο για τη μετανάστευση
Στόχος της Γαλλικής προεδρίας τον ερχόμενο Ιούλιο (2009) είναι να θέσει το θέμα της μετανάστευσης στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής και να υπογράψει το προτεινόμενο από την ίδια «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση». Βασικές αρχές του συμφώνου θα είναι η ενίσχυση της FRONTEX, η μη νομιμοποίηση των ‘μη-κανονικών’ (irregular) μεταναστών χωρίς προηγούμενη συνεννόηση μεταξύ κρατών μελών ο από κοινού καθορισμός του δικαιώματος ασύλου καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών και η ανάπτυξη αυτών.

(μεγαλώστε)

• θεωρήσεις εισόδου (visa)
Μετανάστες που επιλέγουν να εισέλθουν νόμιμα στην ΕΕ χρειάζονται θεωρήσεις εισόδου από προξενική αρχή κράτους-μέλους. Περισσότεροι από τους μισούς ‘μη-κανονικούς’ (irregular) μετανάστες που ζουν στην ΕΕ ταξίδεψαν με γνήσια, πλαστά ή κλεμμένα ταξιδιωτικά έγγραφα αλλά δεν αποχώρησαν μετά τη λήξη της θεώρησης. Το γεγονός αυτό οδήγησε την ΕΕ στη σταδιακή αλλαγή του συστήματος διαβατηρίων και θεωρήσεων. Από το 2009, όλα τα ευρωπαϊκά διαβατήρια θα περιέχουν ψηφιακές φωτογραφίες και δαχτυλικά αποτυπώματα. Ενώ από το 2011, οι υπήκοοι τρίτων χωρών που αιτούνται θεωρήσεις εισόδου θα πρέπει να καταθέτουν τα βιομετρικά τους στοιχεία στο λεγόμενο Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Συστήματος Θεωρήσεων VIS, μια βάση δεδομένων που θα μπορεί να φυλάει τα βιομετρικά στοιχεία 70 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η βάση αυτή θα είναι συνδεδεμένη με τις προξενικές αρχές και τα συνοριακά σημεία ελέγχου με στόχο -μεταξύ άλλων- την αποτροπή πολλαπλών αιτήσεων θεωρήσεων εισόδου, τον εντοπισμό πλαστών εγγράφων και τον αυτόματο έλεγχο στοιχείων από οποιοδήποτε προξενείο μέλους της ΕΕ. Επιπλέον, το σύστημα θα έχει τη δυνατότητα να ειδοποιεί τα κράτη-μέλη όταν μια θεώρηση έχει λήξει και δεν έχει καταγραφεί αποχώρηση από τη ζώνη Σένγκεν. Τέλος, η ΕΕ μελετά τη δυνατότητα δημιουργίας «ευρωπροξενείων», στα οποία οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να ζητούν ευρωπαϊκή θεώρηση εισόδου για οποιοδήποτε προορισμό στη ζώνη Σένγκεν.

• κυκλική μετανάστευση (circular migration)
Παρά τις ανησυχίες, η ΕΕ χρειάζεται μετανάστες. Ωστόσο, η άντληση εργατικού δυναμικού από φτωχές χώρες, ιδιαίτερα όσο αφορά στους εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης, στερεί από αυτές το απαραίτητο ανθρώπινο κεφάλαιο για την ανάπτυξη, γεγονός που πάλι οδηγεί σε αύξηση της μετανάστευσης. Η κυκλική μετανάστευση, η διευκόλυνση δηλαδή των μεταναστών να μπορούν ευέλικτα να μετακινούνται μεταξύ χωρών προέλευσης και υποδοχής, μπορεί να αποτελέσει μια λύση. Στόχος είναι να αντικατασταθεί η «διαρροή εγκεφάλων» με μία «κυκλοφορία εγκεφάλων». Ετσι ώστε και οι ανάγκες αγοράς της ΕΕ να καλυφθούν και η παράνομη παράταση διαμονής μεταναστών να μειωθεί, ενώ παράλληλα οι φτωχές χώρες θα εξασφαλίσουν εργατικό δυναμικό που θα επιστρέφει με χρήματα. ιδέες και ειδικεύσεις.

• Λισσαβώνα (Συνθήκη της)/Μεταρρυθμιστική Συνθήκη
Την 1η Ιανουαρίου 2009, αφού κυρώθηκε από το κάθε κράτος, τέθηκε σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβώνας, λεγόμενη και «Μεταρρυθμιστική Συνθήκη». Η Συνθήκη δίνει στην ΕΕ μεγαλύτερη δύναμη στη λήψη μέτρων για τη μετανάστευση και αντικαθιστά την περιοριστική απαίτηση ομοφωνίας με ειδική πλειοψηφία στις σχετικές αποφάσεις. Μεταξύ άλλων δημιουργείται η υποχρέωση στα κράτη-μέλη να βοηθήσουν όποιο κράτος-μέλος βρεθεί αντιμέτωπο με ξαφνικό κύμα προσφύγων και ενισχύεται η εξουσία της Επιτροπής στη διαπραγμάτευση συμφωνιών με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Συγκεκριμένα, η Μ.Σ. ορίζει ότι κάθε κράτος-μέλος δικαιούται απολύτως να ορίζει όπως θέλει τον αριθμό των εισερχομένων μεταναστών, και επομένως να ασκεί πολιτικές ελέγχου και απελάσεων μη υπαγόμενες σ’ ένα κοινό πλαίσιο δικαιωμάτων και αρχών.[βλ. : Συνθήκη της Λισσαβώνας, κείμενο pdf, η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη/Συνθήκη της Λισσαβώνας]

• μή- κανονικοί μετανάστες/μετανάστες χωρίς έγγραφα (αγγλ. irregular migrants, γαλλ. immigrés sans papiers)
Κάθε χρόνο σε παγκόσμια κλίμακα περισσότερα από 200 εκατομμύρια άτομα μεταναστεύουν -εκ των οποίων τουλάχιστον 30-40 εκατομμύρια είναι μη-κανονικοί (irregular) μετανάστες. Το σύνολο των μεταναστών θα αντιστοιχούσε στην πέμπτη πολυπληθέστερη χώρα παγκοσμίως. Στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 7-8 εκατομμύρια μη-κανονικοί (irregular) μετανάστες (μετανάστες χωρίς έγγραφα) απασχολούμενοι στην παραοικονομία της ΕΕ, η οποία μπορεί να παράγει έως και το 16% του ΑΕΠ της Ένωσης. Ειδικότερα, στην πλειοψηφία τους απασχολούνται στους τομείς των κατασκευαστικών, της γεωργίας, της νοσηλείας και του καθαρισμού.

• μή-μετανάστες (non-immigrants)
Όρος που έχει εισαγάγει η αμερικανική μεταναστευτική νομοθεσία και αφορά ειδικές κατηγορίες επισκεπτών-μεταναστών στις ΗΠΑ, όπως για παράδειγμα: περιστασιακοί επισκέπτες για επιχειρηματικές δραστηριότητες, επενδυτές, φοιτητές, νοσοκόμες σε ορισμένες ειδικότητες, ιεραποστολικές ομάδες, μοντέλα, καλλιτεχνικές ομάδες, περιστασιακοί αγροτικοί εργάτες, μαθητευόμενοι, επισκέπτες με προγράμματα ανταλλαγών, στρατιωτικό προσωπικό, άτομα με εξαιρετικές ικανότητες στην τέχνη, την επιστήμη, τον αθλητισμό και τα συνοδά τους άτομα, κλπ κλπ

• ξενοφοβία (xenophobia)
Η ΕΕ δείχνει εμφανή σημάδια αύξησης της ξενοφοβίας. Πολιτικοί με ξενοφοβικές πεποιθήσεις έχουν αυξήσει τα ποσοστά τους σε τοπικές, εθνικές και ευρωπαϊκές εκλογές, ενώ ακόμη και παραδοσιακά κόμματα υιοθετούν αντι-μεταναστευτική ρητορική. Η ξαφνική «εισβολή» των μεταναστών και η έξαρση της τρομοκρατίας έδωσαν το έναυσμα. Η έλλειψη σωστής πληροφόρησης για τον αντίκτυπο των μεταναστών (πχ. το γεγονός ότι υπάρχουν 3 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας που πρέπει να καλυφθούν και ότι η ανεργία στην ΕΕ βρίσκεται κάτω από 7%) και η ελλιπής ενσωμάτωση τους στην κοινωνία, όμως, διαιωνίζουν το πρόβλημα. Στο πλαίσιο πρωτοβουλιών για την εξάλειψη της ξενοφοβίας δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ για την «καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και τις συναφείς μορφές μισαλλοδοξίας», ενώ το 2008 ανακηρύχθηκε έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου.

(μεγαλώστε)

• παράνομη διακίνηση ανθρώπων (human trafficking)
Η λέξη trafficking αποτελεί τον καθιερωμένο όρο για την περιγραφή του φαινομένου εμπορίας ανθρώπων για λόγους, κυρίως, εξαναγκαστικής εργασίας ή πορνείας, αλλά όχι μόνο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται κάθε στιγμή στα χέρια σωματέμπορων, παράγοντας γι’ αυτούς 44 δισ. δολάρια κέρδος ετησίως. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στη Δυτική Ευρώπη μεταφέρονται περισσότεροι από 100.000 «σκλάβοι» κάθε χρόνο μέσω οργανωμένων δικτύων από Αλβανία, Κίνα, Ρουμανία, Ρωσία και Τουρκία. Στην Ελλάδα, η Διεθνής Αμνηστία υπολογίζει ότι τα θύματα trafficking (πρωτίστως της εξαναγκαστικής πορνείας) έχουν δεκαπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Το νομικό καθεστώς των θυμάτων που απελευθερώνονται αποτελεί σημαντικό πρόβλημα καθώς τυπικά βρίσκονται«μη-κανονικά»στη φιλοξενούσα χώρα. Η ΕΕ προσπαθεί να αντιμετωπίσει το ευρύτερο πρόβλημα μέσα από την εφαρμογή κοινής νομοθεσίας για θέματα trafficking, τη δράση των σωμάτων Europol και Eurojust και τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την εξάρθρωση των παράνομων δικτύων. Συναφή : (α)-Εμπόριο γυναικών στην Κυπριακή Δημοκρατία (περιοδικό «Θέσεις») και (β)-Τράφικινγκ: συζήτηση γύρω από μια έννοια. Η περίπτωση των ανατολικοευρωπαίων γυναικών στην Ιταλία(περιοδικό «Θέσεις»).

• πολιτική γεωγραφία (political geography–Géographie Politique)
Η ανθρωπογεωγραφία μπορεί συμβατικά να διαιρεθεί σε τρεις κλάδους, οι οποίοι σχετίζονται με το οικονομικό, το πολιτικό και το κοινωνικό, αντίστοιχα. Η διαίρεση αυτή δεν είναι πρωτότυπη, αλλά ακολουθεί την συνήθη διαίρεση των κοινωνικών επιστημών σε : οικονομική επιστήμη, πολιτική επιστήμη και κοινωνιολογία. Μπορούμε έτσι, δίπλα στο λήμμα «πολιτική γεωγραφία» να βάλουμε έναν απλό ορισμό, όπως : «πολιτική γεωγραφία είναι η πολιτική επιστήμη που κάνουν οι γεωγράφοι, χρησιμοποιώντας τις τεχνικές, τις ιδέες και τις αντιλήψεις που προκύπτουν από την χωρική προοπτική τους» (Burnet & Taylor, 1981). Πιο πρόσφατα, ο Dear υποστήριξε ότι η πολιτική γεωγραφία είναι «η ανάλυση των συστημάτων της αντιπαράθεσης των τάξεων/ομάδων στο χώρο και τον χρόνο». [R.J. Johnston, Derek Gregory, et allii, The Dictionary of Human Geography].

Η πολιτική γεωγραφία, ερευνητικά και αναλυτικά, χρησιμοποιεί τρεις κυρίως άξονες:

• Την ανάγνωση των κοινωνικών αντιπαραθέσεων και διεκδικήσεων στο χώρο, είτε στον χάρτη.
• Αναλύει και ερευνά τον χώρο ως αντικείμενο της αντιπαράθεσης των κοινωνικών ομάδων.
• Ασχολείται με τις περί τον χώρο ρυθμίσεις, ως εργαλείο παρέμβασης στην αντιπαράθεση των κοινωνικών ομάδων.

• ποσοστώσεις (quota)
Μέλη της ΕΕ έχουν υιoθετήσει συστήματα ποσοστώσεων στην έκδοση θεωρήσεων για την προσέλκυση των «σωστών» μεταναστών και την κάλυψη των αναγκών των αγορών τους. Η Τσεχία, η Γερμανία και η Δανία υιοθέτησαν τις «πράσινες κάρτες». Η Ιταλία έθεσε ποσοστώσεις μέσα από διμερείς συμφωνίες με τρίτες χώρες. Η Βρετανία έθεσε σε ισχύ ένα “point system” για να προσελκύει βάσει ειδικότητας και επιπέδου εκπαίδευσης, εξειδίκευσης και οικονομικής κατάστασης μετανάστες που χρειάζεται η αγορά της. Τέλος, σε επίπεδο ΕΕ έχουν δρομολογηθεί οι προεργασίες για την έκδοση «μπλε κάρτας» για την προσέλκυση εξειδικευμένων εργατών τρίτων χωρών που θα τους επιτρέπει να ζουν και να εργάζονται σε οποιοδήποτε κράτος μέλος για ένα, ανανεώσιμο, διάστημα 2 ετών.

• ποσοτική επανάσταση (Quantitative Revolution)

• πρόσφυγες
Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951, πρόσφυγας είναι κάθε άτομο που βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής του ή του τόπου κατοικίας του, έχει δικαιολογημένο φόβο δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες ή πολιτικών πεποιθήσεων και εξαιτίας αυτού του φόβου αδυνατεί ή δεν επιθυμεί να απολαμβάνει την προστασία της χώρας καταγωγής του ή την επιστροφή του σ’ αυτήν. Γίνεται δηλαδή κατανοητό ότι ενώ ο οικονομικός μετανάστης φεύγει για να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του και μπορεί να επιστρέψει στην εστία του, ο πρόσφυγας φεύγει από τον τόπο του λόγω φόβου και αδυνατεί να επιστρέψει. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι μια χώρα απαγορεύεται να επαναπατρίσει πρόσφυγες παρά τη θέληση τους και να κάνει διακρίσεις μεταξύ ομάδων προσφύγων.

• Σένγκεν (Schengen)
Η συμφωνία Σένγκεν δημιούργησε μια ζώνη 24 κρατών-μελών μέσα στην οποία καταργήθηκαν οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα, θεσπίστηκαν κοινοί κανόνες για τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων και τη θεώρηση διαβατηρίων, και εφαρμόστηκαν μέτρα που επέτρεψαν τη στενότερη συνεργασία αστυνομικών και δικαστικών αρχών. Το Δεκέμβριο του 2007 εντάχθηκαν εννέα νέα κράτη-μέλη (Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία). Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες της ΕΕ να βελτιώσει τον έλεγχο συνόρων τους, μετά την ένταξη παρατηρήθηκε αύξηση στην ‘μη-κανονική’ (irregular) μετανάστευση. Η Βρετανία, η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Ρουμανία και η Βουλγαρία δεν ανήκουν στη ζώνη, ενώ συμμετέχουν η Ισλανδία και η Νορβηγία (και σύντομα και η Ελβετία) χωρίς να είναι μέλη της ΕΕ. Όπως είναι φυσικό, η αύξηση του αριθμού των ‘μη-κανονικών’ (irregular) μεταναστών και η ελεύθερη κυκλοφορία τους στα κράτη της ζώνης δημιουργεί ανησυχία και για το λόγο αυτό αναζητούνται λύσεις για τον καλύτερο εντοπισμό των ‘μη-κανονικών’ (irregular) μεταναστών στο εσωτερικό της.

(μεγαλώστε)

• Τέταρτος Κόσμος (Quart Monde, Fourth World)
Δείτε : «Τέταρτος κόσμος»

• Τεϋλορισμός (Taylorism)

• Τριγωνικό Εμπόριο (Triangular Trade)

• Τρίτος Κόσμος (Third World, Tiers Monde)

(μεγαλώστε)

Δείτε : Ο Τρίτος Κόσμος και η συγκρότηση του «Κινήματος των Αδεσμεύτων»

(μεγαλώστε)

• υψηλής ειδίκευσης εργάτες
Η Ευρώπη δέχεται το 85% των ανειδίκευτων μεταναστών και μόλις το 5% των ειδικευμένων. Αντίθετα, οι ΗΠΑ δέχονται το 5% των ανειδίκευτων και το 55% των ειδικευμένων μεταναστών. Η Επιτροπή υπολογίζει ότι στα επόμενα 20 χρόνια η ευρωπαϊκή οικονομία θα χρειαστεί 20 εκατομμύρια ειδικευμένους εργαζόμενους για να καλύψει τις ελλείψεις της. Ωστόσο, όπως έχει προαναφερθεί, η άντληση ειδικευμένου δυναμικού από τις φτωχές χώρες αποτελεί ένα από τα σημαντικά προβλήματα που η οικονομία των χωρών αυτών αντιμετωπίζει. Στη Σομαλία πχ. το 58,6% των απόφοιτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μεταναστεύει, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Αϊτή ανέρχεται στο 80%, αφήνοντας τον ανειδίκευτο πληθυσμό να στηρίξει την οικονομία.

• Φορντισμός (fordisme)

• Frontex
Αν και η διαφύλαξη των συνόρων παραμένει ευθύνη των κρατών-μελών, η ΕΕ δημιούργησε το 2005 την Frontex με στόχο να ενισχύσει το συντονισμό των ενεργειών των κρατών-μελών στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων. Με την κατάργηση των εσωτερικών συνόρων και την αύξηση της ‘μη-κανονικής’ (irregular) μετανάστευσης, η ανάγκη καλύτερου συντονισμού στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων έγινε επιτακτική (αν και αυτός βρίσκεται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα) για τους εξής λόγους: Πρώτον, τα κράτη διστάζουν να μεταβιβάσουν σημαντικές ευθύνες περί συνόρων σε κοινοτικά όργανα. Δεύτερον, η ΕΕ διαθέτει 1.700 συνοριακά σημεία ελέγχου και απεριόριστα σημεία ‘μη-κανονικής’ (irregular) εισόδου, τα οποία η Frontex φυλάσσει με περιορισμένα μέσα (114 άτομα προσωπικό και σε περίπτωση ανάγκης μέχρι 21 αεροπλάνα, 27 ελικόπτερα και116 σκάφη). Τρίτον, η Frontex βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπη με προβλήματα διεθνούς δικαίου των υδάτων και έλλειψη συνεργασίας με τρίτες χώρες, όπως πχ. η Λιβύη. Παρ’ όλα αυτά, ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας Franco Frattini ισχυρίζεται ότι τον Ιούνιο του 2007 χάρη στην Frontex η ροή μεταναστών από τη Μεσόγειο είχε μειωθεί κατά 40%. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της Frontex, τη διετία 2006-2007 συνέλαβε ή αρνήθηκε είσοδο σε 53.000 μετανάστες, εντόπισε 2.900 μη γνήσια ταξιδιωτικά έγγραφα και συνέλαβε 58 διακινητές ‘μη-κανονικών’ (irregular) μεταναστών. Τέλος, η δράση της Frontex μελλοντικά θα ενισχυθεί από ένα σύστημα παρακολούθησης (Eurosur) υψηλής τεχνολογίας που θα περιλαμβάνει υψηλής ανάλυσης δορυφόρους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την παρακολούθηση της κίνησης μεταναστών.
Αν και η διαφύλαξη των συνόρων παραμένει ευθύνη των κρατών-μελών, η ΕΕ δημιούργησε το 2005 την Frontex με στόχο να ενισχύσει το συντονισμό των ενεργειών των κρατών-μελών στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων. Με την κατάργηση των εσωτερικών συνόρων και την αύξηση της ‘μη-κανονικής’ (irregular)μετανάστευσης, η ανάγκη καλύτερου συντονισμού στον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων έγινε επιτακτική (αν και αυτός βρίσκεται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα) για τους εξής λόγους: Πρώτον, τα κράτη διστάζουν να μεταβιβάσουν σημαντικές ευθύνες περί συνόρων σε κοινοτικά όργανα. Δεύτερον, η ΕΕ διαθέτει 1.700 συνοριακά σημεία ελέγχου και απεριόριστα σημεία ‘μη-κανονικής’ (irregular) εισόδου, τα οποία η Frontex φυλάσσει με περιορισμένα μέσα (114 άτομα προσωπικό και σε περίπτωση ανάγκης μέχρι 21 αεροπλάνα, 27 ελικόπτερα και116 σκάφη). Τρίτον, η Frontex βρίσκεται συνεχώς αντιμέτωπη με προβλήματα διεθνούς δικαίου των υδάτων και έλλειψη συνεργασίας με τρίτες χώρες, όπως πχ. η Λιβύη. Παρ’ όλα αυτά, ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας Franco Frattini ισχυρίζεται ότι τον Ιούνιο του 2007 χάρη στην Frontex η ροή μεταναστών από τη Μεσόγειο είχε μειωθεί κατά 40%. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της Frontex, τη διετία 2006-2007 συνέλαβε ή αρνήθηκε είσοδο σε 53.000 μετανάστες, εντόπισε 2.900 μη γνήσια ταξιδιωτικά έγγραφα και συνέλαβε 58 διακινητές ‘μη-κανονικών’ (irregular) μεταναστών. Τέλος, η δράση της Frontex μελλοντικά θα ενισχυθεί από ένα σύστημα παρακολούθησης (Eurosur) υψηλής τεχνολογίας που θα περιλαμβάνει υψηλής ανάλυσης δορυφόρους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για την παρακολούθηση της κίνησης μεταναστών.

• Gerrymandering
H αναδιαμόρφωση των ορίων των εκλογικών περιφερειών με στόχο τη παρέμβαση στο εκλογικό αποτέλεσμα, με αποτέλεσμα αυτές ν’αποκτούν ένα ασυνήθιστο σχήμα. Χρησιμοποιείται για να επιτευχθεί το επιθυμητό εκλογικό αποτέλεσμα, για να περιοριστεί η δυναμική διαφόρων κοινωνικών ομάδων με πολιτικές, φυλετικές, γλωσσικές, θρησκευτικές ή ταξικές ιδιαιτερότητες.
Ο όρος προέρχεται από το συνδυασμό του “Gerry” και “salamander” και πήρε το όνομα του από τον Elbridge Gerry (1744-1814) κυβερνήτη της Μασαχουσέτης (1810-1812) που δημιούργησε μία εκλογική περιφέρεια σε σχήμα σαλαμάνδρας για να ευνοήσει το κόμμα του. Ο όρος πρώτη φορά εμφανίστηκε στην Boston Gazette στις 26 Μαϊου του 1812. [συμβολή στη μετάφραση: φοιτητής Μ.Πλούσιος, 2010]. Δείτε και : (1), (2) και (3).

©ΑνθρωποΓεωγραφίες

.

Short Link: http://wp.me/PcPJ9-di

.