Muhammad al-Idrisi (1099 ή 1100 –1165 ή 1166)

–

Muhammad al-Idrisi (1099 ή 1100–1165 ή 1166)

–

–

Short Link: http://wp.me/pcPJ9-Xd

–

 

Εισαγωγή στην Ανθρωπογεωγραφία-Γεωγραφίες & Κοινωνίες-ΙΙΙ

.

♦ Τα κείμενα που ακολουθούν βρίσκονται υπό επεξεργασία και τεκμηρίωση. Αποτελούν μέρος πρωτότυπης αδημοσίευτης εργασίας και προστατεύονται από τα σχετικά με την πνευματική ιδιοκτησία. Αναρτώνται εδώ, αποκλειστικά προς χρήση και διευκόλυνση των προπτυχιακών φοιτητών του τμήματος «Ιστορίας & Εθνολογίας» του Δημοκριτείου.

ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΑΥΤΑ, Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ  Ή  Η ΑΝΑ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥΣ, ΕΝ ΟΛΩ  Ή  ΕΝ ΜΕΡΕΙ, ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΓΡΑΠΤΗ ΑΔΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ ΤΟΥΣ.

.

Γεωγραφία, Εθνογραφία και Χαρτογραφία ΙΙI : η συμβολή των Κινέζων, του Αραβικού Ισλάμ και του Χριστιανισμού

(κατεβάστε στον υπολογιστή σας και αν θέλετε, εκτυπώστε τα)

σελ. 25

σελ. 26

σελ. 27

σελ. 28

σελ. 29

σελ. 30

σελ. 31

.

Short Link: http://wp.me/pcPJ9-m3

.

 

 

 

Άραβες Γεωγράφοι-ΙΙΙ: Muhammad al-Idrisi

–

Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi al-Qurtubi al-Hasani al-Sabti

Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi al-Qurtubi al-Hasani al-Sabti (1099–1165 ή 1166)

Ο Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi al-Qurtubi al-Hasani al-Sabti ή πιο απλά El Idrisi (1100—1166 ή 1165) ήταν ένας Άραβας γεωγράφος και χαρτογράφος που, όσο δεν ταξίδευε, έζησε στην Σικελία. Για τη ζωή του Al- Idrisi λίγα πράγματα είναι γνωστά.

σε Γραμματόσημο του Qatar (μεγαλώστε)

Γεννήθηκε στη Ceuta, Ισπανική αποικία στο Μαρόκο. Ένα πολύ μεγάλο διάστημα της ζωής του το πέρασε ταξιδεύοντας στην βόρειο Αφρική και στην Ισπανία και όπως φαίνεται συγκέντρωσε λεπτομερείς πληροφορίες γι’αυτές τις περιοχές. Σπούδασε στην Κόρδοβα της Ισπανίας και κάποια χρόνια έζησε στο Μαράκες. Τα ταξίδια του τον πήγαν σε πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης όπως στην Πορτογαλία, την Βόρειο Ισπανία, την Γάλλο-Ατλαντική ακτή και την νότιο Αγγλία.

σε Γραμματόσημο της Ισπανίας (μεγαλώστε)

Επισκέφθηκε τη Μικρά Ασία σε ηλικία μόλις 16 ετών. Το 1145 περίπου εντάχθηκε στις υπηρεσίες του βασιλιά Roger του δευτέρου της Σικελίας, ένα βήμα το οποίο σηματοδότησε στροφή στην ζωή του. Από τότε και μετά, όλα τα μεγάλα επιτεύγματα του είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την αυλή του βασιλιά Roger στο Παλέρμο, όπου έζησε και δούλεψε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Η παρουσία του Al- Idrisi στην Σικελία είχε ως αποτέλεσμα την ολοκλήρωση τριών μεγάλων γεωγραφικών έργων:

Το πρώτο, ήταν ένα ασημένιο επιπεδοσφαίριο πάνω στο οποίο ήταν σχεδιασμένος ένας χάρτης του κόσμου. Για το επιπεδόσφαιριο δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα αφού δεν έχει ανακαλυφθεί. Μπορεί να έχει καταστραφεί ή να βρίσκεται σε κάποια παράνομη ιδιωτική συλλογή. Ο Al-Idrisi είναι κυρίως γνωστός στη Δύση ως ο γεωγράφος ο οποίος κατασκεύασε μια ασημένια Υδρόγιεο σφαίρα για τον Βασιλιά Ρότζερ ΙΙ της Σικελίας. Σε μια μπάλα από 400 κιλά ασήμι, κατέγραψε λεπτομερώς τις επτά ηπείρους με τους εμπορικούς δρόμους, τις λίμνες και τα ποτάμια, τις μεγάλες πόλεις, τους κάμπους και τα βουνά. Αυτός περιλαμβάνει πληροφορίες όπως: η απόσταση, το μήκος και το ύψος με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Η ασημένια Υδρόγειος Σφαίρα συνόδεύυε το βιβλίο του: «Al-Kitab al-Rujari» (το Βιβλίο του Roger). Δείτε περισσότερα ΕΔΩ.

σε Γραμματόσημο της Σαουδικής Αραβίας

Το δεύτερο, ήταν ένας παγκόσμιος χάρτης αποτελούμενος από 70 ίσα τμήματα. Ο χωρισμός έγινε ως εξής : από το Βορρά ως τον Ισημερινό σε 7 κλιματικές ζώνες ίσου πλάτους και η κάθε μία χωρίστηκε σε 10 ίσα μέρη από γραμμές γεωγραφικού μήκους.

Το τρίτο, ήταν ένα γεωγραφικό κείμενο το οποίο ήταν το κλειδί για το επιπεδοσφαίριο. Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο έργο του και η μεγάλη προσφορά του στη Γεωγραφία. Το κείμενο αυτό είναι γνωστό ως Kitāb nuzhat al-mushtāq fī ikhtirāq al-āfāq ή Kitā Rujār, ή Al-Kitāb ar-Rujārī ή tabula Rogeriana ή the book of Roger.

Για την ολοκλήρωση του ο Al-Idrisi συνδύασε υλικό από άλλες αραβικές και ελληνικές γεωγραφικές δουλειές οι οποίες ήταν είτε παρατηρήσεις, είτε αναφορές αυτοπτών μαρτύρων. Ο βασιλιάς και ο Al- Idrisi έστειλαν πολλά άτομα, συμπεριλαμβανόμενων και έμπειρων σχεδιαστών, σε πολλές χώρες να παρατηρήσουν και να καταγράψουν αυτά που έβλεπαν. Ο Αl-Ιdrisi ενσωμάτωσε και αυτά ώστε να ολοκληρώσει το έργο του. Το βιβλίο τελείωσε το 1154 λίγο πριν το θάνατο του Roger.

Tabula Rogeriana-ο Νότος βρίσκεται στο πάνω μέρος και άρα στην εικόνα τα γράμματα είναι ανάποδα (μεγαλώστε)

Οι αραβικοί χάρτες είχαν τον Νότο προς τα πάνω

Σήμερα υπάρχουν μόνο 10 αντίτυπα του βιβλίου. Δυο βρίσκονται στη Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας και ένα άλλο στη κεντρική βιβλιοθήκη της Οξφόρδης. Στο βιβλίο-χάρτη αυτό υπάρχουν πληροφορίες για την Αφρική, τον Ινδικό ωκεανό, και τη Μέση Ανατολή (πληροφορίες από άραβες εμπόρους, και από γεωγράφους των κλασσικών χρόνων). Έτσι κατασκευάστηκε ο πιο ακριβής χάρτης του κόσμου της προ-μοντέρνας εποχής. Το έργο χρειάστηκε 18 χρόνια για να γίνει και είναι γραμμένο στα αραβικά. Ο χάρτης απεικονίζει την Ευρώπη, την Ασία και το βόρειο κομμάτι της Αφρικής.

Ο χάρτης του Idrisi προσανατολισμένος κατά τον επικρατούντα τρόπο (τώρα τα γράμματα είναι το πάνω-κάτω)

Στον Al- Idrisi αποδίδονται όμως και μια σειρά από άλλα έργα. Μια σειρά από κριτικές επιτομές, μια επιτομή με το όνομα Kitāb nuzhat al-mushtāq (λατινική έκδοση : Geographia Nubiensis), (γαλλική εκδοση: Géographie d’Édrisi), ένα βιβλίο ιατρικής θεματολογίας Kitāb al-adwiya al-mufradah (“Book of Simple Drugs”), στο οποίο είχε καταχωρήσει τα ονόματα των φαρμάκων σε 12 γλώσσες και τέλος ένα βιβλίο αραβικής λογοτεχνίας.

Είναι λοιπόν φανερό ότι η προσφορά του Al-Idirsi στην επιστήμη της γεωγραφίας είναι πολύ μεγάλη, αφού έχουμε μια συγκεντρωμένη άποψη του τότε γνωστού κόσμου και σε χάρτες αλλά και σε γραπτά κείμενα. Οι πληροφορίες είναι πολλές και με μεγάλη ακρίβεια καταγεγραμμένες πράγμα εξαιρετικά δύσκολο για την εποχή που μιλάμε αφού δεν υπήρχε κανένα τεχνολογικά εξελιγμένο όργανο που θα βοηθούσε στις κατασκευές των χαρτών και στη συλλογή άλλων πληροφοριών όπως το κλίμα τις κάθε περιοχής (αυτή η πληροφορία υπάρχει στο tabula Rogeriana). Είναι ίσως το πιο ολοκληρωμένο έργο καταγραφής του τότε γνωστού κόσμου.

Εργασία για το μάθημα “Ανθρωπογεωγραφία-Ι”,

©Γιώργος Κώτσος, φοιτητής επί πτυχίω, Ιστορία, Τ.Ι. & Ε., Ιανουάριος 2009

–

 

Άραβες Γεωγράφοι-IΙ: Ibn Battuta

.

Ταξίδια στην Ασία και την Αφρική 1325-1354

Ibn Battuta (1304–1368 ή 1369) on Camel [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Αυτό που έπαιξε μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της αραβικής γεωγραφικής σκέψης και συνέβαλε  στη μεγάλη ανάπτυξή της, ήταν η θρησκευτική επιταγή για προσκύνημα, στους ιερούς τόπους της Μέκκας και της Μεδίνας (hajji) τουλάχιστον μια φορά στη ζωή κάθε μουσουλμάνου. Η προτροπή του προφήτη Μωάμεθ προς τους πιστούς για αναζήτηση της γνώσης, ακόμα και τόσο μακριά, όσο και  η Κίνα, είχε ως αποτέλεσμα να νομιμοποιηθεί το ταξίδι (Rihla) ακόμα και όταν αυτό δεν ανταποκρίνονταν πλήρως προς τους ιερούς σκοπούς (Duglas Bulls 2001). Παράλληλα, η ευρύτατη χρησιμοποίηση του χαρτιού, μεταξύ του 12^ου και 14^ου αιώνα συνέβαλε στην εμφάνιση πολυάριθμων ταξιδιωτικών οδηγών, που αναφέρονται στην περιγραφή διαδρομών αλλά και ιερών τόπων, όπως η Μέκκα και η Μεδίνα.

Οι ταξιδιωτικοί αυτοί οδηγοί (Rihme) συνδυάζουν γεωγραφικές και κοινωνικές πληροφορίες για τους επισκεπτόμενους τόπους και καταγράφουν τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του συγγραφέα από τη θρησκευτική εμπειρία του προσκυνήματος (hajji).Έτσι το είδος αυτό του ταξιδιωτικού οδηγού (Rihme) εξελίχθηκε σιγά-σιγά σε μια από τις κυριότερες μορφές τις Αραβικής λογοτεχνίας (Duglas Βulls 2001). Με αφετηρία το έργο του Ibn Jubuyr, το είδος του ταξιδιωτικού οδηγού φτάνει στην πληρέστερη μορφή του με το έργο του Ibn Battuta (Duglas Βulls 2001).

Στο πρώτο μέρος της  εργασίας  θα αναφερθούμε στις κυριότερους σταθμούς του ταξιδιού του Ibn Battuta, από τη γενέτειρα του την  Ταγγέρη του Μαρόκο μέχρι τα πέρατα της Κίνας και την επιστροφή στην πατρίδα του, όπου και κατέγραψε το σύνολο των εμπειριών του. Στο τελευταίο μέρος, γίνεται μια συνολική αποτίμηση της προσφοράς του  στην γεωγραφική και την εθνολογική έρευνα.

Η διαδρομή του Ibn Battuta (1325–1332) : Βόρεια Αφρική, Ιράκ, Περσία, Αραβική Χερσόννησος, Σομαλία, Ακτή Swahili. [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Η Ζωή και τα ταξίδια του

Ο Ibn Battuta σε γραμματόσημο Του Μαρόκου [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Ο Abki Abdullah Muhamad Ibn Battuta, γεννήθηκε στην Ταγγέρη του Μαρόκο, το 1304 μ.Χ. (ή το 1307 μ.Χ.). Ό,τι γνωρίζουμε για τον ίδιο και τη ζωή του, προέρχεται από τις προσωπικές του αφηγήσεις, τις οποίες υπαγόρευσε στον εκδότη του έργου του Ibn Jujayy ύστερα από προτροπή του Βεζίρη της Fez, ο οποίος ακούγοντας τον, αναγνώρισε ότι οι εμπειρίες του αξίζουν να καταγραφούν.

Έτσι από τις  αφηγήσεις του αυτές (αλλά και από κάποιες μεταγενέστερες βιογραφίες) μαθαίνουμε ότι η οικογένειά του ήταν αστοί, απόγονοί της βερβερικής φυλής της Lawita, ενώ ο ίδιος έλαβε την παραδοσιακή σχολαστική εκπαίδευση των μουσουλμάνων (Maaliki).

Σε ηλικία μόλις 21 ετών το 1325 μ.χ. ξεκίνησε το καθιερωμένο ταξίδι για προσκύνημα στη Μέκκα, ακολουθώντας την χερσαία διαδρομή, κατά μήκος της παραλιακής οδού που ενώνει το Μαρόκο με την Αίγυπτο και έφτασε  στο Κάιρο. Από το Κάιρο ταξίδεψε προς την Άνω Αίγυπτο με σκοπό να φτάσει στο λιμάνι του Αουντχάμπ και από εκεί στην Μέκκα. Όμως μια εξέγερση στο λιμάνι της πόλης ανέτρεψε τα σχέδια του ταξιδιού, και επέστρεψε πίσω στο Κάιρο. Από εκεί περνώντας από την έρημο του Σινά συνέχισε μέχρι τη Δαμασκό της Συρίας  (Ιμπν Μπαττούτα, 2000, Ταξίδια στην Ασία και την Αφρική: 1325-1354, Εισαγωγή- μετάφραση-σημειώσεις  Σίσση Σιαφάκα, γ΄ έκδοση, ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ:Ι:31-37). Την εποχή εκείνη η Αίγυπτος και η  Συρία ήταν περιοχές υποτελείς στην Δυναστεία των Μαμελούκων. Κατά τον 13^ο αιώνα, ο μουσουλμανικός κόσμος ήταν διαιρεμένος σε δύο αυτοκρατορίες: στην αυτοκρατορία των Μογγόλων στο βορρά (κεντρική Ασία και Άπω Ανατολή)  και στη Δυναστεία των  Μαμελούκων στο νότο (Αίγυπτος, Συρία και μέχρι τον Ινδικό ωκεανό) (Montatori :177). Μετά τον προσυλιτισμό  των Μογγόλων στο Ισλάμ, έπαψε να υφίσταται η ανταγωνιστική σχέση μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη του εμπορίου και των συναλλαγών και γενικότερα την οικονομική ευημερία σ’ ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Για αυτό και η εποχή αυτή αναφέρεται ως εποχή της Μετα-μογγολικής Αναγέννησης ή Pax Mongolica. O Battuta περιγράφει αυτό το κλίμα πολιτικής ηρεμίας και ασφάλειας στους δρόμους, αναφερόμενος στην άφιξη του στα σύνορα  της Συρίας  ως εξής :

« κανείς δεν επιτρέπεται να περάσει στη Συρία χωρίς διαβατήριο από την Αίγυπτο, για την προστασία της ιδιοκτησίας των υπηκόων αλλά και σαν μέτρο προστασίας για τυχόν κατασκόπους από το Ιράκ.»( Ι:33)

Η διαδρομή του Ibn Battuta (1332–1346) : (περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, Κεντρική Ασία, Ινδίες, ΝοτιοΑνατολική Ασία και Κίνα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Ibn Battuta [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Στη Συρία επισκέφτηκε τις πόλεις Γάζα, Χεβρώνα, Ιερουσαλήμ, Βηθλεέμ, Tύρο Τρίπολη, Αντιόχεια, και τέλος τη Δαμασκό. Από την Δαμασκό ταξιδέψε με καραβάνι 800 μίλια  ( το αραβικό μίλι ήταν 1.8 μίλια ) για την Μεδίνα την πόλη ταφής του προφήτη Μωάμεθ και από εκεί για τη Μέκκα. Αφού όμως εκπλήρωσε το θρησκευτικό του καθήκον, δεν επέστρεψε πίσω στη γενέτειρα του αλλά συνέχισε το ταξίδι προς την Βαγδάτη. Περνώντας την Μεσοποταμία, επισκέφτηκε την Ναζάρ όπου βρίσκεται ο ιερός τάφος του χαλίφη Ali, ενός από τους τέσσερεις  «ορθόδοξους» Χαλίφες που οι Σιίτες θεωρούν ως το μόνο νόμιμο διάδοχο του προφήτη (Ζιάκα :28).

Πρώτο ταξίδι_Προσκυνημα στη Μέκκα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Στην συνέχεια επισκέφτηκε τη Μπεσφά, την Ισφαχάν και τη Σιράζ ( όπου περιγράφει και ένα πρωτόγνωρο για τα μουσουλμανικά δεδομένα έθιμο των γυναικών) και τέλος τη Βαγδάτη ( ΙΙ :72-73)

Στη Βαγδάτη ο Battuta εντυπωσιάσθηκε από την «περίτεχνη τακτοποίηση» της πόλης, αλλά βρήκε το δυτικό μέρος της παντελώς ερειπωμένο(προφανώς απ’ τη επιδρομή των Μογγόλων του Hulugu Khan το 1258 μ.χ).  Ο Battuta περιγράφει τις εντυπώσεις του από την ιστορική πόλη, με τα εξής λόγια:

«Σε καμία άλλη πόλη εκτός από τη Βαγδάτη δεν είδα τέτοια περίτεχνη τακτοποίηση , παρόλο που κάποιες άλλες πόλεις την πλησιάζουν σε αυτό το θέμα. Το δυτικό τμήμα της Βαγδάτης ήταν το πρώτο που κτίσθηκε αλλά τώρα το περισσότερο είναι ερειπωμένο. Παρόλα αυτά υπάρχουν ακόμα εκεί δεκατρείς συνοικίες η κάθε σαν μια ξεχωριστή πόλη έχοντας δύο ή τρία λουτρά, η κάθε μια( ΙΙ :79).

Ταξίδι στη Βαγδάτη, Μοσούλη, Ισφαχάν και δεύτερο προσκύνημα στη Μέκκα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Ο τελευταίος σταθμός του προς τα βορειανατολικά της  Βαγδάτης ήταν η Μοσούλη και στη συνέχεια  επέστρεψε στη Μέκκα για ένα δεύτερο προσκύνημα (Hajji), όπου έμεινε ένα χρόνο. To 1330 φεύγει από τη Μέκκα και πηγαίνει στη Υεμένη. Μετά από ένα σύντομο ταξίδι στα ανατολικά παράλια της Αφρικής (Αιθιοπία, Μομπάσα, Mogatishu, Zanzibar κ.τ.λ.) επιστρέφει για ένα τρίτο προσκύνημα στην Μέκκα, όπου και παρέμενε για άλλο ένα χρόνο. Στη συνέχεια από το Άντεν της Υεμένης, επιβιβάσθηκε σε πλοίο για το Κάιρο και αφού πέρασε για δεύτερη φορά από τα εδάφη της Συρίας (Γάζα, Χεβρώνα, Ιερουσαλήμ, Ραμλάχ, Ακρ, Τρίπολη, Τζαμπάλα) έφτασε στην Λυσιγκίγια (Δαμασκός ). Από εκεί επιβιβάσθηκε σε ένα γενοβέζικο πλοίο για τη Μικρά Ασία ή Μπλάντ αρ Ρουμ (χώρα των Ελλήνων) όπως ο ίδιος την αποκαλεί, η οποία την εποχή αυτή βρίσκεται υπό την κατοχή των Σελτζούκων Τούρκων (ΙV: 105) .

Ταξίδι στην Αραβία και τα ανατολικά παράλια της Αφρικής [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Από την Αττάλεια της Μικράς Ασίας περνώντας από Έφεσο, Σμύρνη(Γιασμίρ), Αϊδίνι, Μαγνησία και Προύσα, έφτασε μέχρι την Κουνίγια (Κόνια) και τη Σινώπη. Από εκεί διασχίζοντας τη Μαύρη θάλασσα, έφτασε στη Κάφα της Κριμαίας τη σημερινή Φεοντόσια, η οποία κατά το 13^ο αιώνα υπήρξε ο μεγαλύτερος εμπορικός σταθμός των Γενοβέζων στη βόρεια ακτή της Μαύρης θάλασσας (ΙV: 127).

Με ένα καραβάνι του αρχηγού της Χρυσής Ορδής, Μοχαμάντ Ουζμπέγκ(1312-1340μ.χ.) έφτασε μέχρι την Αστραχάν και την νέα πρωτεύουσα Σαρά (Νέο Σαράϊ) κοντά στο ποταμό Βόλγα (ΙV:129). Στα τέλη του 13^ο αιώνα και στις αρχές του 14^ο αιώνα μ.Χ. η Μογγολική αυτοκρατορία που δημιούργησε ο Τζένγκις Χαν, ήταν διαιρεμένη σε τέσσερα Χανάτα : Του Μεγάλου Χαν της δυναστείας Γιουάν, που περιλάμβανε την Κίνα, την Μογγολία, και το Θιβέτ,  του Ιλ-Χαν, της δυναστείας του Χιουλαγκού, που περιλάμβανε το Ιράν, Ιράκ και Τουρκεστάν, το χανάτο του Τσαγκατάϊ,  που περιλάμβανε τις κεντρικές περιοχές, ανάμεσα στα Κουν-Λουν και Αλτάϊα όρη και τέλος το χανάτο της χρυσής ορδής της δυναστείας των Κιπκάπ που περιλάμβανε τις στέπες των Κιργισίων και τις κεντρικής και νότιας Ρούπα (Montatori: 178-179). Από το Αστραχάν συνόδευσε τη Χατούν Μπαϊαλούν, σύζυγο του Ουζμπέγκ Χαν  στη γενέτειρά της την Κωνσταντινούπολη ( πιθανόν πρόκειται για την φυσική κόρη του Ανδρόνικου του ΙΙΙ την οποία  αναφέρει ο συγγραφέας Γεώργιος Παχυμέρης στην «Ιστορία» του).

Η αυτοκρατορία των Μογγόλων τον 13ο αιώνα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Στην  Κωνσταντινούπολη, έμεινε περισσότερο από ένα μήνα. Εκεί συνάντησε τον Αυτοκράτορα Ανδρόνικο ΙΙΙ και  θαύμασε το Ναό της Αγίας Σοφίας (ΙV: 139). Ο  Ibn Battuta περιγράφει την πόλη της Κωνσταντινούπολης με τα εξής λόγια:

«Η πόλη είναι τεράστια και αποτελείται από δύο μέρη που χωρίζονται από έναν μεγάλο ποταμό (Το Χρυσό Κέρας- Κεράτιος Κόλπος), στον οποίο υπάρχει άμπωτη και παλίρροια. Παλιότερα υπήρχε επάνω του μια πέτρινη γέφυρα, αλλά ερείπωσε με τον καιρό, και το πέρασμα τώρα γίνεται με βάρκες. Το μέρος της πόλης στην ανατολική όχθη λέγεται Ισταμπούλ, και εκεί είναι η κατοικία του Αυτοκράτορα, των ευγενών και του υπόλοιπου πληθυσμού. Οι δρόμοι της είναι φαρδείς και στρωμένοι με πλάκες, το κάθε παζάρι έχει πύλες που κλείνουν τη νύχτα, και η πλειοψηφία των πωλητών και των τεχνιτών μέσα σ’ αυτά είναι γυναίκες. Η πόλη βρίσκεται στους πρόποδες ενός λόφου που προχωρά μέσα στη θάλασσα, γύρω στα εννιά μίλια, το πλάτος δε είναι το ίδιο ή και μεγαλύτερο. Στην κορφή του λόφου υπάρχει μια μικρή Ακρόπολη και το παλάτι του Αυτοκράτορα. Γύρω από αυτόν τον λόφο υπάρχει το τείχος που περιβάλλει την πόλη, και που είναι πολύ ισχυρό και δεν μπορεί να παρθεί με επίθεση από τη θάλασσα και περικλείει μέσα του δεκατρία πυκνοκατοικημένα χωριά. Η μεγάλη εκκλησία είναι στο κέντρο αυτού του τμήματος της πόλης. Το δεύτερο τμήμα, στη δυτική όχθη, λέγεται Γαλατάς, και το κατοικούν οι Φράγκοι χριστιανοί που μένουν εδώ. Ανάμεσα σ’ αυτούς υπάρχουν Γενοβέζοι, Βενετοί και κάτοικοι της Γαλλίας και είναι υπήκοοι του βασιλιά της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ορίζει σαν αρχηγό τους κάποιον από αυτούς, και τον οποίο αυτοί εγκρίνουν, και ονομάζουν Κόμη. Πληρώνουν έναν ετήσιο φόρο στο βασιλιά της Κωνσταντινούπολης, αλλά συχνά επαναστατούν εναντίον του, και αυτός τους πολεμάει μέχρι που ο Πάπας κάνει ειρήνη ανάμεσά τους. Όλοι τους είναι έμποροι και ο λιμένας τους είναι ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο. Είδα εκεί περίπου εκατό γαλέρες και άλλα μεγάλα πλοία, τα δε μικρά πλοία ήταν τόσα πολλά που δεν ήταν δυνατό να μετρηθούν. Τα παζάρια σε αυτό το μέρος της πόλης είναι καλά αλλά βρώμικα, και ένα βρωμερό ποταμάκι  κυλάει ανάμεσά τους. Οι εκκλησίες τους επίσης είναι βρώμικες και φτωχικές».

Ταξίδι στην Ανατολία και την Μαύρη Θάλασσα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Στη συνέχεια επέστρεψε πίσω στη πρωτεύουσα Σαρά (Νέο Σεράϊ ) και από εκεί περνώντας την Κασπία θάλασσα και τη λίμνη Αράλη (στα όρια του χανάτου  του Κίπκαπ με το χανάτο Καγκατάϊ) έφτασε στην πόλη Μπουχάρα. Εκεί συνάντησε τον Χάνο του Κογκατάϊ -Τουρκεστάν, Τουρσασιρίν (V:152).

Από εκεί διασχίζοντας τα βουνά του Αφγανιστάν έφτασε στην Ινδία το 1334 μ.Χ. Από τον 11^ο αιώνα Μουσουλμάνοι Τουρκικής καταγωγής από το Αφγανιστάν εξαπέλυσαν ιερό πόλεμο (Τζιχάντ)  εναντίον της ινδουιστικής αυτής περιοχής και επέβαλαν ένα νέο Μουσουλμανικό καθεστώς.  Οι Μουσουλμάνοι κατακτητές αντικατέστησαν τους παλιούς ινδουιστές αρχηγούς με ανθρώπους  της  εμπιστοσύνης τους μειώνοντας τους φόρους και δίνοντας οικονομικά κίνητρα στους φτωχούς κατοίκους της περιοχής .Με αντάλλαγμα  τον εξισλαμισμό τους πολλά μέλη της παλιάς ινδουιστικής αριστοκρατίας ανέλαβαν σημαντικά αξιώματα στο νέο καθεστώς. Παρέμεινε όμως η ανάγκη στελέχωσης του κρατικού μηχανισμού με άτομα που θα διέθεταν μουσουλμανική παιδεία και θα ήταν της απολύτου εμπιστοσύνης του Σουλτάνου, λόγω των πολλών εξεγέρσεων, ενώ οι αποζημιώσεις στους κατόχους των κρατικών θέσεων, ήταν πλουσιοπάροχες. Ο Battuta έφτασε στην Ινδία την εποχή που βασίλευε ο Σουλτάνος Muhammed Tugulug. Λόγω της μόρφωσής του και της ταξιδιωτικής του εμπειρίας, αμέσως του ανατέθηκε το αξίωμα του δικαστή (qadi). Όμως γρήγορα έπεσε στη δυσμένειά του Σουλτάνου και ζήτησε να επιστρέψει στην Μέκκα.  Αντ’ αυτού ο Σουλτάνος του πρότεινε να γίνει πρεσβευτής του στην Κίνα.

Συνάντηση του Ibn Battuta και του Σουλτάνου Muhammed Tugulug του Δελχί [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Στο δρόμο όμως μια συμμορία ληστών, τους λήστεψε και ο Battuta παραλίγο να χάσει τη ζωή του. Συνέχισε για την Καλκούτα, αλλά το πλοίο του βυθίστηκε και συνελήφθηκε από τον τοπικό βασιλιά της Σουμάτρα, Jamal all Din. Από τη Σουμάτρα  πέρασε στις Μαλβίδες νήσους, όπου διορίσθηκε αρχιδικαστής και έμεινε 9 μήνες ( VIII: 221). Από τις  Μαλβίδες, πέρασε στην Κεϋλάνη –Σρι-Λάγκα, όπου επισκέφτηκε το ιερό βουνό των Μουσουλμάνων Σερεντίπ ή Κορυφή του Αδάμ και στη συνέχεια επέστρεψε στις  Μαλβίδες  όπου επιβιβάστηκε σ’ ένα κινέζικο τζάνκ (μεγάλο κινέζικο πλοίο ) για την Κίνα. Ο  Battuta στο σημείο αυτό μας δίνει μια λεπτομερή περιγραφή των μεγάλων κινέζικων πλοίων τύπου τζάνκ ως ακολούθως: (VII: 219)

«Τα κινέζικα πλοία είναι τριών ειδών: τα μεγάλα πλοία λέγονται τζανκ, τα μεσαίου μεγέθους λέγονται ζάο, και τα μικρά λέγονται κακάμ. Τα μεγάλα πλοία έχουν από δώδεκα μέχρι τρία πανιά, τα οποία είναι φτιαγμένα από βέργες μπαμπού πλεγμένες όπως η ψάθα. Ποτέ δεν τα μαζεύουν αλλά τα γυρίζουν προς ην κατεύθυνση του ανέμου και στο αγκυροβόλημα τα αφήνουν να ανεμίζουν στον άνεμο. Ένα πλοίο κουβαλάει χίλιους ανθρώπους, εξακόσιοι από τους οποίους είναι ναύτες και οι τετρακόσιοι οπλίτες, όπως τοξότες, άντρες με ασπίδες και άλλοι που πετάνε νάφθα. Κάθε μεγάλο πλοίο συνοδεύεται από τρία μικρότερα, τα λεγόμενα «μισό», «τρίτο» και «τέταρτο». Αυτά τα πλοία τα ναυπηγούν μόνο στις πόλεις Ζαϊτούν και Σιν-Καλάν {Καντώνα}. Το πλοίο έχει τέσσερα καταστρώματα και περιέχει δωμάτια, καμπίνες και ποτοπωλεία για τους εμπόρους. Η κάθε καμπίνα έχει δωμάτια, και ένα νιπτήρα και μπορεί να κλειδωθεί από τον κάτοχό της ο οποίος παίρνει μαζί του τις γυναίκες του και τις σκλάβες του. Συχνά κάποιος μπορεί να ζει στην καμπίνα του χωρίς να γνωριστεί με τους άλλους στο πλοίο μέχρι που θα συναντηθούν όλοι όταν φτάσουν σε κάποιο λιμάνι. Οι ναύτες έχουν τα παιδιά τους που ζούνε μαζί τους πάνω στο πλοίο, και καλλιεργούν λαχανικά και τζίντζερ σε ξύλινες λεκάνες. Ο αντιπρόσωπος του ιδιοκτήτη είναι σαν ένας σπουδαίος εμίρης. Όταν αποβιβάζεται, μπροστά του πηγαίνουν τοξότες και Αβησσυνοί με ακόντια, σπαθιά, τρομπέτες και τύμπανα. Φθάνοντας στο σπίτι που ο κύριός τους πρόκειται να μείνει, τοποθετούν τις λόγχες τους στις δύο πλευρές της πόρτας, και αυτό συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής τους. Μερικοί Κινέζοι είναι ιδιοκτήτες πάμπολλων πλοίων με τα οποία οι πράκτορές τους στέλνονται στις ξένες χώρες. Δεν υπάρχουν στον κόσμο άνθρωποι πλουσιότεροι από τους Κινέζους».

Κινέζικο Τζανκ του 14ου αιώνα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Με το τζάνκ πέρασε από την Σιταγκόγκ (Μπαγκλαντές) την Σουμάτρα – Ιάβα, το Βιετνάμ και έφτασε τελικά στην Κανζού–φου η οποία είναι κατά πάσα πιθανότητα η σημερινή Κιεν –Τσάγκ –φου στην επαρχία του Κιάγκ –Σι της νοτιοανατολικής παραλίας της Κίνας, όπου έμεινε για 15 ημέρες (ΧΙ:274). Ο Battuta επισκεπτόμενος την Κίνα στο τελευταίο διάστημα της Μογγολικής ιεραρχίας, περιγράφει μια ισχυρή και ασφαλής χώρα που εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει :

«Η Κίνα είναι η πιο ασφαλής και οργανωμένη χώρα για έναν ταξιδιώτη. Μπορεί κάποιος να ταξιδεύει για εννιά μήνες εκεί, έχοντας μαζί του μεγάλα χρηματικά ποσά, χωρίς να έχει τίποτε να φοβηθεί. Το σύστημα με το οποίο κάνουν τους ταξιδιώτες να είναι και να αισθάνονται ασφαλείς είναι το εξής: σε κάθε ταχυδρομικό σταθμό στη χώρα τους οι Κινέζοι έχουν και ένα πανδοχείο το οποίο διευθύνει ένας αξιωματούχος, που έχει για βοηθούς του αρκετούς στρατιώτες από το πεζικό και το ιππικό. Μετά τη δύση του ηλίου, αυτός ο αξιωματούχος επισκέπτεται το πανδοχείο, με τους υπαλλήλους του, καταγράφει τα ονόματα όλων των ταξιδιωτών που περνάνε εκεί τη νύχτα, σφραγίζει τη λίστα και τους κλειδώνει στο πανδοχείο. Μετά την ανατολή του ηλίου, επιστρέφει ξανά, φωνάζει τον καθένα με το όνομά του, και γράφει μια λεπτομερή καταγραφή του καθενός στον κατάλογο. Κατόπιν στέλνει μαζί τους έναν συνοδό να τους οδηγήσει στον επόμενο σταθμό, ο οποίος γυρνώντας φέρνει μαζί του και ένα πιστοποιητικό από το διευθυντή του εκεί σταθμού ότι όλα τα αναφερόμενα στη λίστα πρόσωπα έφτασαν στο σταθμό. Εάν ο οδηγός δεν δείξει αυτό το έγγραφο, παραμένει υπεύθυνος γι’ αυτούς. Αυτήν την τακτική ακολουθούν σε όλη τη χώρα τους, από το σταθμό του Σιν-ας-Σιν μέχρι και το σταθμό ου Χαν-Μπαλίκ. Σ’ αυτά τα πανδοχεία ο ταξιδιώτης βρίσκει ότι θελήσει, ειδικά όρνιθες και χήνες. Τα πρόβατα είναι σπάνια σε αυτή τη χώρα». (ΧΙ: 269-270)

Κινέζικα Junks και άλλες κατασκευές των ντόπιων [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

«Σ’ αυτή την περιοχή δεν βρίσκεις καθόλου μουσουλμάνους εκτός από κάποιους περαστικούς ταξιδιώτες , γιατί αυτή η χώρα δεν είναι για συνεχή διαμονή , λόγω του ότι δεν υπάρχει καμιά μεγάλη πόλη, μόνο χώρια και τεράστιες εκτάσεις γεμάτες με καλαμπόκι, οπωροφόρα δέντρα και ζαχαροκάλαμο. Πουθενά στον κόσμο δεν είχα ξαναδεί κάτι τέτοιο εκτός από ένα μέρος, τεσσάρων ημερών ταξίδι μεταξύ Ανμπάρ και Ανά (στο Ιράκ ). Κάθε βράδυ κατεβαίνουν στην όχθη για να προμηθευτούμε από τα χωριά ό,τι είχαμε ανάγκη σαν καλεσμένοι του Σουλτάνου». (ΧΙ: 279)

Ταξίδι στην Ινδία, ΝοτιοΑνατολική Ασία και ανατολική Κίνα, ως το Πεκίνο [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Έτσι επιστρέφοντας  στην Καντζάν-φου , αποφάσισε να επιστρέψει πίσω. Με το κινέζικο  τζάνκ επέστρεψε στη Σουμάτρα όπου έμεινε λίγες εβδομάδες και στη συνέχεια με το πλοίο συνέχισε για Κεϋλάνη και Ινδία μέχρι την Καλκούτα. Δίστασε όμως να επιστρέψει στο Δελχί και αποφάσισε να πάει για ένα νέο προσκύνημα στη Μέκκα. Φτάνοντας στο Ζafur, στη νότια ακτή τις Αραβικής χερσονήσου και διασχίζοντας τις περιοχές της αυτοκρατορίας του Ιλχανάτου έφτασε στη Δαμασκό της Συρίας. Στη διαδρομή για τη Συρία μαθαίνει για την επιδημία βουβωνικής πανώλης(μαύρος θάνατος) που ξέσπασε στη περιοχή. Όπως μας πληροφορεί ο ίδιος, στη Δαμασκό οι νεκροί έφτασαν τους 2400 κάθε μέρα, ενώ κάθε δραστηριότητα της πόλης είχε παγώσει (ΧΙΙ:289).

Συνεχίζοντας το ταξίδι του πέρασε από την Παλαιστίνη, το Κάιρο και την Άνω Αίγυπτο (Σαϊντ) και διασχίζοντας την Ερυθρά θάλασσα, έφτασε στην Τζέντα και από εκεί συνέχισε για Μέκκα .

Από τη Μέκκα, ταξίδεψε με καραβάνι στη Μεδίνα και από εκεί επέστρεψε πίσω στο Κάιρο, περνώντας από τη Γάζα (ΧΙΙ: 289). Στην Αίγυπτο πληροφορήθηκε το θάνατο της  μητέρας του στην Ταγγέρη και επέστρεψε στο Μαρόκο. Γρήγορα όμως αποφάσισε να φύγει για να πάρει μέρος στον ιερό πόλεμο, εναντίον του χριστιανού βασιλιά Αλφόνσο του 11^ου, που απειλούσε τις μουσουλμανικές κτήσεις της Ανδαλουσίας (Ισπανίας) (ΧΙΙΙ: 297). Ο θάνατος όμως του χριστιανού ηγεμόνα από πανούκλα, επέτρεψε στο Buttuta, να επωφεληθεί και να επισκεφτεί τη Valencia και τη Γρανάδα  κατά την παραμονή του στην Ισπανία (ΧΙΙΙ:300-301). Επιστρέφοντας στο Μαρόκο, αποφάσισε να επισκεφτεί τη χώρα των Νέγρων στο Μαλλί της Δυτικής Αφρικής (XIV:305). Όταν το 1326 επισκέφτηκε για πρώτη φορά το Κάιρο, πιθανόν να είχε ακούσει για την επίσκεψη του Mansa-Musa, βασιλιά του Μαλλί, το πέρασμα του οποίου από το Κάιρο το 1324 έμεινε αξιομνημόνευτο. Ο βασιλιάς αυτός, σπατάλησε τόσο χρυσό, που κλονίστηκε η οικονομία της χώρας τα επόμενα χρόνια.

Η τελευταία διαδρομή του Ibn Battuta (1349–1354) : Βόρεια Αφρική, Ισπανία και Δυτική Αφρική [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Η Δυτική Αφρική την εποχή εκείνη παρήγαγε τα 2/3 της παγκόσμιας αγοράς χρυσού, καθώς και πολλά άλλα πολύτιμα μέταλλα και άλλα προϊόντα. ( Η Taghaza ήταν το κέντρο του εμπορίου αλατιού). Από τη Fez o Battuta πέρασε από την Taghaza και διασχίζοντας το Νίγηρα (που τα χρόνια εκείνα πιστεύουν πως είναι ο Νείλος) έφτασε στην πρωτεύουσα του Μαλλί, όπου συνάντησε το βασιλιά Monsu Sulaymon. Απογοητευμένος όμως από τον τρόπο ζωής και τα έθιμα των νέγρων μουσουλμάνων του Μαλλί, αυτός ο «ορθόδοξος» μουσουλμάνος, έμεινε εννέα μήνες και στη συνέχεια επέστρεψε στο Μαρόκο το 1354. Εκεί διορίστηκε δικαστής και άρχισε να καταγράφει τις εμπειρίες του εικοσάχρονου ταξιδιού του.

Δικάταρτο Dhow του 14ου αιώνα, που διέσχιζε την Αραβική Θάλασσα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Αποτίμηση του έργου του

Το έργο του Ibn Battuta «Ταξίδια στην Ασία και την Αφρική: 325-1354» , δεν είναι μόνο ένα έξοχο λογοτεχνικό αφήγημα αλλά και ένα από τα πολυτιμότερα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής του 14^ου αιων. μ.Χ. Οι ιστορικές πληροφορίες που αντλούμε από αυτό, είναι ως επί το πλείστον αξιόπιστες. Οι λανθασμένες πληροφορίες αναφέρονται κυρίως σε ονόματα μη μουσουλμανικά, αλλά και πάλι είναι αξιοθαύμαστο το πόσο λίγα είναι αυτά τα λάθη, σε σχέση με τον πλούτο των πληροφοριών και το γεγονός ότι οι πληροφορίες αυτές, καταγράφηκαν από μνήμης (Hamilton-Alexander Gibb Introduction :10). Για παράδειγμα όταν αναφέρεται στον βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο τον 2ο (παππού  του Ανδρονίκου του 3ου, το οποίο συνάντησε σύμφωνα με τα λεγόμενα του) τον αποκαλεί Γεώργιο.

Πέρα όμως από την ακρίβεια των ιστορικών του αφηγήσεων, το έργο του Battuta είναι και ντοκουμέντο για τα ήθη και τα έθιμα της εποχής, τις δραστηριότητες και τις ασχολίες των ανθρώπων του τέλους του Μεσαίωνα και όχι μόνο των μουσουλμάνων. Και ενώ ο 14^ος αιώνας υπήρξε για την Ευρώπη εποχή σοβαρών ανακατατάξεων, αλλά ταυτόχρονα και δυστυχίας και βασάνων, για το μουσουλμανικό κόσμο υπήρξε εποχή πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης. Επιπλέον, η ασφάλεια στους δρόμους που εγγυώνταν οι ισχυροί μουσουλμάνοι ηγέτες υπήρξε ασυνήθιστα ευνοϊκή για την ανάπτυξη των συναλλαγών και για τα εμπορικά ταξίδια. Οι χριστιανικές Σταυροφορίες για την ανακατάληψη των Αγίων Τόπων, δεν ήταν παρά μια θλιβερή ανάμνηση για τους μουσουλμάνους. Περιοχές όπως η Αίγυπτος και η Συρία, γνώρισαν, ιδιαίτερα μετά το 1303, μια απίστευτη πολιτική ηρεμία και συνθήκες ασφάλειας, κάτω από την εξουσία ισχυρών Σουλτάνων. Μια μεγάλη ποικιλία ισλαμικών πολιτισμών αναπτύχθηκε κάτω από το κοινό αξιακό υπόστρωμα, που προσέφερε ο Ιερός Νόμος (Κοράνι) και ενισχύθηκε από τις μετακινήσεις πνευματικών ανθρώπων, θεολόγων, εμπόρων και ανθρώπων των τεχνών. Το αποτέλεσμα ήταν να διαμορφωθεί  ένα πνεύμα αλληλεγγύης και συναδέλφωσης ανάμεσα στο μουσουλμανικό κόσμο, που όμοιό του δεν γνώρισε από πότε η ανθρωπότητα. Κάτω από αυτές της συνθήκες, ο κάθε μουσουλμάνος,  ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη και μόρφωση μπορούσε να μετακινηθεί εύκολα και χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος, μέχρι τα πέρατα της αχανούς αυτοκρατορίας και κυρίως να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους για να εκπληρώσει το ιερό καθήκον του προσκυνήματος.

Οι δρόμοι του προσκυνήματος στη Μέκκα [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Η ασφάλεια στους δρόμους που εξασφαλίζονταν από συνεχείς κρατικούς ελέγχους στα σύνορα (ιδιαίτερα μέσα στο κράτος των Μαμελούκων) αποτελούσε σημαντικό κίνητρο για όσους ήθελαν να ταξιδέψουν, είτε για εμπορικούς, είτε για θρησκευτικούς λόγους.  Το καραβάνι ήταν ένα μέσο προστασίας από τις επιθέσεις ληστών και συμμοριών. Στα μεγάλα κέντρα όπως και στους ενδιάμεσους σταθμούς  υπήρχαν ξενώνες και χώροι υποδοχής όπου οι ταξιδιώτες απολάμβαναν φιλοξενία, τροφή και στέγη δωρεάν. Ο ίδιος ο  Ibn Battuta, επωφελήθηκε στο έπακρο από το πνευματικό αυτό κλίμα. Ξεκινώντας από την Ταγγέρη σχεδόν έφηβος και χωρίς χρήματα, κατάφερε να διασχίσει μια απόσταση 75000 χιλιομέτρων (περνώντας από  σαράντα σημερινές χώρες ) για να φτάσει στο Πεκίνο, ενώ μπόρεσε να επισκεφθεί και τέσσερις φορές την Μέκκα για προσκύνημα. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού αυτού, επισκέφτηκε τους περισσότερους λαούς του τότε γνωστού κόσμου και συνάντησε εξήντα αρχηγούς κρατών και υπηρέτησε ως σύμβουλος πολλών από αυτούς. Τα έθιμα και οι συνήθειες των λαών αυτών που περιγράφονται στο έργο του, είναι από τις  πολυτιμότερες  εθνολογικές μαρτυρίες για την ζωή των ανθρώπων του τέλους του μεσαίωνα.

Γραμματόσημο με δικάταρτο αραβικό Dhow του 14ου αιώνα (Aden, 1937) [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Ένα τελευταίο σημείο όπου έχει στραφεί  η προσοχή πολλών  ερευνητών του έργου του, τα τελευταία χρόνια, είναι το ζήτημα της κατηγοριοποίησης.  Σύμφωνα με τον Duglas Βulls(2001) η Rihla (ταξιδιωτικός οδηγός των μουσουλμάνων) θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αυτό που σήμερα ονομάζουμε προφορική ιστορία, και ο  Ibn Battuta, το ίδιο κάνει όταν υπαγορεύει τις ταξιδιωτικές του εμπειρίες στο βιογράφο του Ibn Jujayy κατά την συνήθεια της εποχής.  Σε αντίθετη όμως με παρόμοιους ταξιδιωτικούς οδηγούς που περιγράφουν θρησκευτικές εμπειρίες των συντακτών τους, το έργο του Battuta εμπεριέχει πάρα πολλές κοσμικές αναφορές. Για παράδειγμα αναφέρεται σε ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής  του και δίνει  πληροφορίες για τις πόλεις και τους  τόπους  που επισκέφτηκε και τις προσωπικότητες της πολιτικής που συνάντησε.  Επίσης συχνά περιγράφει τα τοπικά έθιμα,  τις  συνήθειες και τις ασχολίες  των ανθρώπων της εποχής και δίνει γεωγραφικές πληροφορίες που αποκόμισε από τις προσωπικές του εξερευνήσεις. Με άλλα λόγια καταπιάνεται με θέματα, πέραν του καθιερωμένου τύπου πληροφοριών ενός απλού ταξιδιωτικού οδηγού, ταυτόχρονα όμως ξεπερνά και το είδος της κλασσικής ιστορικής αφήγησης. Από αυτήν την άποψη το έργο του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια  πρώιμη μορφή εθνολογικής ιστορίας, που όμοιές της θα εμφανιστούν πολύ αργότερα, μετά τον 18ο αιώνα.

Βιβλιογραφία

Ibn Battuta (2004) Travels in Asia and Africa, 1325-1354, Μεταφράση Hamilton Alexander Rosskeen Gibb, Edition: reprint, illustrated, Routledge, , ISBN 0415344735, 9780415344739

Bullis Duglas, «View a map of the journeys», στο  Saudi Aramco World, july/August 2000

Mondadori, Arn. (ed.), 2000, Σύγχρονη Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια, Ιστορία, τ.2, Μιλάνο

Ιμπν Μπαττούτα (2000) Ταξίδια στην Ασία και την Αφρική 1325-1354, Εισαγωγή- μετάφραση-σημειώσεις  Σίσση Σιαφάκα, γ΄ έκδοση, ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ

Online κείμενα

The Islamic World to 1600

A.S. Chughtai, “Ibn Battuta–the great traveller”

Αποσπάσματα από το έργο του Ibn Battuta (pdf)

Ibn Battuta [Enlarge-agrandir-μεγαλώστε]

Εργασία για το μάθημα «Ανθρωπογεωγραφία-Ι»,

© Δημήτρης Γκόκης,

10° εξάμηνο/Εθνολογία, Κομοτηνή, Μάιος 2009.-

.